Εορτασμός 70ης Επετείου της Εποποιίας 1940-41 στο Βουλιαράτι Αλβανίας. "ΑΝΔΡΩΝ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΠΑΣΑ ΓΗ ΤΑΦΟΣ".

Οδοιπορικό στη Βόρειο Ήπειρο, από αντιπροσωπείες της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών
και του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων.
Του Βασίλη Κων/ντή Σχίζα, Εκδότη – Δημοσιογράφου.



Σε άκρως συγκινησιακό περιβάλλον γιορτάστηκε στο Βουλιαράτι της Βορείου Ηπείρου, η 70η Επέτειος του ΟΧΙ, της 28ης Οκτωβρίου 1940. Αντιπροσωπείες της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και του Συνδέσμου Ιστορικών Συγγραφέων, ταξίδεψαν και παρέστησαν στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τους πεσόντες στο Αλβανικό Μέτωπο, τις οποίες οργανώνουν και πραγματοποιούν οι Έλληνες Βορειοηπειρώτες με έντονη ελληνοπρέπεια, ανώτερη από τη συνηθισμένη ημών των Ελλαδιτών.
Στο Ελληνόφωνο χωριό Βουλιαράτι υπάρχει Αναγνωρισμένο Στρατιωτικό Κοιμητήριο πεσόντων Ελλήνων Μαχητών στον πόλεμο του 40-41, με Αναγνωρισμένους τους Ήρωες. Η πρώτη επίσκεψη των αντιπροσωπειώ -τις οποίες αποτελούσαν, από την...Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών ο πρόεδρος Λευτέρης Τζόκας, ο επίτιμος πρόεδρος Δημήτρης Τσουκνίδας, ο υπογράφων Βασίλης Κων/ντή Σχίζας και από το Σύνδεσμο Ιστορικών Συγγραφέων ο Αγαθοκλής Παναγούλιας και ο Ευάγγελος Γιαννικόπουλος- ήταν στο Κοιμητήριο.
Εκεί ο ιστορικός ερευνητής Αγαθοκλής Παναγούλιας ξενάγησε τους εκπροσώπους, κάνοντας σύντομη αναφορά στην ιστορία του Στρατιωτικού Κοιμητηρίου και στην συντήρηση και διάσωσή του, από φιλοπάτριδες κατοίκους του χωριού Βουλιαράτι, στα δύσκολα χρόνια της «απομόνωσης» της Αλβανίας κατά το καθεστώς του Χόντζα. Την επόμενη ’μέρα Πέμπτη 28 Οκτωβρίου 2010 οι αντιπροσωπείες παρακολούθησαν την κατανυκτική Θεία Λειτουργία, εορτής της Αγίας Σκέπης, στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου του χωριού, ιερουργούντος του Σεβ. Μητρ. κ.κ. Δημητρίου. Ο κατάμεστος από το ευσεβές εκκλησίασμα Ναός, είναι κτίσμα του ΙΕ΄ αιώνα και σ ’αυτόν λειτούργησε και ο Άγιος Πατροκοσμάς. Στο τέλος τελέστηκε Επιμνημόσυνη Δέηση υπέρ των πεσόντων Ελλήνων το 1940-41. Ακολούθως σχηματίστηκε πομπή με επικεφαλής την Ελληνική σημαία την οποία υποβάσταζαν νέοι και νέες με παραδοσιακές βορειοηπειρώτικες φορεσιές, καθώς και την Αλβανική,με κατεύθυνση το σημαιοστολισμένο με γαλανόλευκες σημαίες Στρατιωτικό Κοιμητήριο.
Στο χώρο τελέστηκε από τον Σεβ. Μητρ. κ. Δημήτριο Τρισάγιο, προσκλητήριο νεκρών και τηρήθηκε σιγή ενός λεπτού. Ακούστηκαν οι εθνικοί ύμνοι τη Ελλάδος και Αλβανίας και αμέσως μετά ηρωικά τραγούδια και απαγγελίες ποιημάτων από χορωδία των παιδιών των σχολείων του χωριού Βουλιαράτι. Την Ελληνική Βουλή εκπροσώπησε ο βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ιωαννίνων Μιχάλης Παντούλας, ενώ την Αλβανική Κυβέρνηση ο υπουργός Εργασίας Σπύρος Ξέρας. Παρέστησαν επίσης ο Έλληνας πρόξενος στα Τίρανα Νικόλαος Πάζιος ο οποίος εκφώνησε σύντομο πανηγυρικό λόγο για την Επέτειο του Έπους του -40, οι βουλευτές της μειονότητας Βαγγέλης Τάβος και Βαγγέλης Ντούλες, ο πρόεδρος του χωριού Βουλιαράτι
κ. Παπαγιάννης, ο Έλληνας Στρατιωτικός Ακόλουθος στα Τίρανα αντιστυνταγματάρχης Παναγιώτης Φαραντάτος, ο Έλληνας Σύνδεσμος Ασφαλείας στα Τίρανα Αστυνόμος κ. Καραγιάννης, ο αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γιώργος Καψάλης, ο Δρ. Ηλίας Μάκος (μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών), ο τραγουδιστής Σάββας Σιάτρας και πρώτα απ’ όλους συγγενείς - απόγονοι των πεσόντων στη Βόρεια Ήπειρο στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 40-41.
Στο τέλος παρατέθηκε δεξίωση στην πλατεία του χωριού στη διάρκεια της οποίας χόρεψαν τα παιδιά των σχολείων και πολλοί από τους παρευρεθέντες με την παραδοσιακή μουσική από τους καλλιτέχνες, Κώστα Βέρδη (κλαρίνο), Σταύρο Σαδεδίν (λαούτο), Γιάννη Νίνη (βιολί) και Ευάγγελο Βερδή (ντέφι).
ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ
Μετά τις εκδηλώσεις στο Βουλιαράτι μνήμης και τιμής στους πεσόντες Έλληνες του Πολέμου στα βουνά της Αλβανίας, οι εκπρόσωποι – επισκέπτες των πνευματικών σωματείων της Αθήνας πραγματοποίησαν επίσκεψη στα ελληνόφωνα χωριά και άλλα χωριά της Β. Ηπείρου καθώς και σε περιοχές όπου διαδραματίσθηκαν οι μάχες και είναι διάσπαρτες από οστά Ηρώων Ελλήνων που έπεσαν υπερασπιζόμενοι την πατρίδα.
Επισκέφθηκαν μεταξύ άλλων τα χωριά Κωσίνα και Κούταλη στα οποία, την περίοδο του πολέμου λειτουργούσαν, όπως και στο Βουλιαράτι, νοσοκομεία στα οποία περιέθαλπαν τραυματίες ή ασθενείς από βαριά κρυοπαγήματα. Στα νοσοκομεία αυτά άφησαν την τελευταία τους πνοή πολλοί Έλληνες στρατιωτικοί. Στη θέση Σαϊμόλα στα στενά της Κλεισούρας, όπου είναι τοποθετημένος ένας ευμεγέθης λευκός Σταυρός, οι επισκέπτες εναπόθεσαν δια της σιωπής τους τον απεριόριστο σεβασμό και την ευγνωμοσύνη τους στους 720 νεκρούς Ήρωες που κείτονται στο σημείο αυτό και όπως εικάζεται οι περισσότεροι είναι Κρήτες της 5ης Μεραρχίας.
Στο σημείο ήταν θαμμένοι και Ιταλοί στρατιώτες, τα οστά των οποίων περισυλλέγησαν το 1960 από την Ιταλική Κυβέρνηση (έφεραν μεταλλικές ταυτότητες) και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία. Οι δικοί μας νεκροί ….περιμένουν την εκταφή τους 70 χρόνια! Ο χώρος δεν καλλιεργείται από τους κατοίκους γιατί θεωρείται «άκαρπη γη». Υπήρχε παλιότερα μεγάλη ταμπέλα που έγραφε για τους Έλληνες και Ιταλούς στρατιώτες : «εχθροί στη ζωή, αγαπημένοι στο θάνατο» Επίσης στα στενά της Κλεισούρας σε μικρή απόσταση από την θέση Σαϊμόλα έχει ανεγερθεί με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου περικαλλής Κοιμητηριακός Ναός και έχει δημιουργηθεί το πρόσφατα αναγνωρισμένο «Στρατιωτικό Κοιμητήριο Κλεισούρας» το οποίο αναμένεται να υποδεχθεί οστά Ελλήνων πεσόντων που θα ανευρίσκονται στα γύρω αιματοβαμμένα βουνά, η από άλλα σημεία στα οποία φυλάσσονται.
Μετά τα Στενά της Κλεισούρας στο ομώνυμο χωριό υπάρχει μεγάλος Ναός αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Στο γυναικωνίτη του Ναού ευρίσκονται σε οστεοθήκες τα οστά 292 πεσόντων Ελλήνων στις μάχες. Μόνο ένας είναι αναγνωρισμένος. Της Κλεισούρας δεσπόζει το βουνό της Τρεμπεσίνας στις κορυφές του οποίου είναι άγνωστο πόσοι Έλληνες θάφθηκαν νεκροί από την Ιταλική αεροπορία ή από τα κρυοπαγήματα από τον φοβερό Χειμώνα του 1940-41. Στο βάθος της Κλεισούρας υπάρχει το ύψωμα 731 το οποίο ανεσκάφη από χιλιάδες οβίδες (υπολογίζεται περί τις 100.000) και το ύψωμα έγινε ….727μ.! Πιο πέρα το ύψωμα Τρία Αυγά όπου διεξήχθησαν φοβερές μάχες. Ακόμη απέναντι απ’ την Κλεισούρα βρίσκεται το Σεντάλι όπου μεταξύ των Ηρώων που έπεσαν εκεί είναι πολλοί Κρήτες. Τέλος η επίσκεψη ήταν στην κωμόπολη Πρεμετή όπου ο Ελληνικός στρατός έδωσε μεγάλες μάχες με απώλειες. Η επιστροφή τέλος ήταν στο Αργυρόκαστρο όπου αφυπνίστηκαν μνήμες του Έπους του -40 όταν… «μες το Αργυρόκαστρο εμπήκε το χακί και σημαία κυματίζει Ελληνική…»
epirus-ellas.blogspot.com