(Απαντώντας σε ερώτηση για την εκπαίδευση και τα σχολεία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου απαντά (βιβλίο ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΘΕΜΕΛΙΑ)
Κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας οι Οθωμανοί ούτε απαγόρευσαν ούτε ενίσχυσαν την παιδεία των «απίστων» υπηκόων τους. Δεν ασχολήθηκαν καθόλου με αυτήν γιατί θεωρούσαν ότι δεν τους αφορούσε. Τούτο γιατί οι ίδιοι, ως Μουσουλμάνοι, έβλεπαν τη δικιά τους εκπαίδευση συνδεδεμένη αποκλειστικά με τη θρησκεία, με αποτέλεσμα να περνά μέσα από τους μεντρεσέδες τους, δηλαδή τα σχολεία εκμάθησης του Ιερού Νόμου του Ισλάμ. Σε αυτά, ο κάθε Μουσουλμάνος όφειλε να πάρει τουλάχιστον τη θρησκευτικά απαραίτητη στοιχειώδη παιδεία, ωστόσο υπήρχαν....
μεντρεσέδες που παρείχαν, σε εκείνον που επιθυμούσε και υψηλότερου επιπέδου μόρφωση, με μαθήματα μαθηματικών, τριγωνομετρίας, ποίησης,Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν θεοκρατική, που σήμαινε ότι όλα λειτουργούσαν και ερμηνεύονταν με βάση τη θρησκεία. Έτσι οι Οθωμανοί, έχοντας αποδεχθεί τη λειτουργία άλλων θρησκειών στους κόλπους της κοινωνίας τους, δεν ενεπλάκησαν σε εκπαιδευτικές διαδικασίες των μη μουσουλμάνων… Δεν το έκαναν ούτε με τους Έλληνες όταν αυτοί, από τον 16ο αιώνα και μετά, άρχισαν να δημιουργούν σχολεία, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν εκπαιδευτικά ανάμεσα στους Χριστιανούς Ορθόδοξους της Βαλκανικής κατά τους αιώνες που ακολούθησαν…
Σχετικά με τα σχολεία, που ρωτήσατε, έχω να σας πω ότι, με τα στοιχεία που έχουμε, γνωρίζουμε ότι, στον 16ο αιώνα λειτουργούσαν ήδη κάποια ελληνικά σχολεία στη Μυτιλήνη, την Πάτμο, τη Σάμο, τη Χίο, την Αθήνα. Τον 17ο αιώνα προστέθηκαν σχολεία σε νέους τόπους όπως η Άρτα, η Αδριανούπολη, η Λευκωσία, το Αιτωλικό, η Κωνσταντινούπολη, η Καστοριά, η Θεσσαλονίκη, η Σίφνος, η Κως, η Φιλιππούπολη, τα Γιάννενα. Αλλά και στα ορεινά της Στερεάς Ελλάδας, χάρη στη δράση του ιερωμένου Ευγενίου Γιαννούλη του Αιτωλού. Σπουδαιότερες είναι οι ελληνικές σχολές που δημιουργήθηκαν, περί το τέλος του 17ου αιώνα, στο Ιάσιο και στο Βουκουρέστι. Αυτές ιδρύθηκαν με πρωτοβουλία ντόπιων χριστιανών ηγεμόνων και παρείχαν παιδεία υψηλού επιπέδου κατά τους αιώνες που ακολούθησαν. Γι αυτό και συχνά αποκαλούνταν Ακαδημίες…
Άλλα σημαντικά κέντρα ελληνικής παιδείας ήταν το Μέτσοβο και η Άρτα στην Ήπειρο∙ η Αθήνα στη Στερεά Ελλάδα∙ Ο Τύρναβος, τα Αμπελάκια η Αγιά, η Ζαγορά, οι Μηλιές στη Θεσσαλία∙ η Μοσχόπλη, το Άγιον Όρος, οι Σέρρες, η Κοζάνη, η Σιάτιστα στη Μακεδονία∙ η Δημητσάνα στην Πελοπόννησο∙ οι Κυδωνίες –το σημερινό Αϊβαλί δηλαδή -, στη Μικράν Ασία κ. ά. Κάποια από τα σχολεία αυτά διέθεταν κτίρια εντυπωσιακά και εγκαταστάσεις αξιόλογες, βιβλιοθήκη ενημερωμένη, αλλά και αίθουσες πειραμάτων φυσικής και χημείας, όπως: Το σχολείο της Χίου με τη μεγάλη φήμη και κύρος∙ το σχολείο των Μηλεών του Πηλίου με την αξιόλογη βιβλιοθήκη του∙ το σχολείο της Δημητσάνας στην Αρκαδία με την επίσης εντυπωσιακή βιβλιοθήκη του∙ τα σχολεία των Αμπελακίων, της Σμύρνης, των Κυδωνιών του Ιασίου, του Βουκουρεστίου, των Ιωαννίνων. Και είναι συγκινητικό πως για τα πειράματα φυσικής και χημείας έδειξαν ενδιαφέρον και άτομα εκτός σχολείου, τεχνίτες και απλοί άνθρωποι του λαού που έσπευδαν με περιέργεια να παραστούν σε αυτά, ώστε να γίνουν κοινωνοί της σπουδαίας και πρωτόγνωρης αυτής εμπειρίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου