Στο φύλλο της Κυριακάτικης εφημερίδας «Φωνή της Χαλκιδικής» στις 10 Αυγούστου του 1958, σ.2, βρίσκουμε μια γλαφυρή όσο και νοσταλγική για τους μεγαλύτερους περιγραφή της Ιερισσού.
Στόν μυχὸ τοῦ ὁμώνυμου κόλπου κτισμένη ἡ μετασεισμική καινούργια κωμόπολη τῆς Ἱερισσοῦ ἔχει μιάν ἀσυνήθιστη ἄνεση γιά χωριό.
Ἀνάρια ἀνάρια τὰ μονόροφα ἀντισεισμικά σπιτάκια της, μὲ ὅμοιο ρυθμό, μὲ ἴδια καθένα περιοχή, μὲ τὴν ἀπαραίτητη κληματαριά του, τώρα τὸ καλοκαίρι τοὐλάχιστο, δίνουν τὴν ἐντύπωση τῆς χαριτωμένης βιλίτσας ποὺ ξεκουράζει τὸν ἔνοικο.
Δρόμοι μακρεῖς ποὺ διανύοντάς τους σὲ κουράζουν κάπως καὶ θυμίζουν τὸν ποδαρόδρομο τῆς πόλης.
Μὰ κεῖνο ποὺ δίνει τη μεγαλύτερη χάρη στήν Ἱερισσό, εἶναι ἡ παραλία της. Ἕνας εὐρὺς ὁρίζοντας, ξεκουράζει καὶ πλανεύει τὸ μάτι πέρα στή θάλασσα, ποὺ στό βάθος τοῦ γαλάζιου φόντου, διαγράφονται τὰ βουνά τῆς Καβάλας καὶ τῆς Θάσου. Μιά ἀμμουδιά ἀπέραντη καὶ πεντακάθαρη ποὺ δέν τὴν βρίσκεις σὲ κανένα παραλιακό χωριό τῆς Χαλ/κῆς, τὴν κάνει μιά ἀπὸ τὶς πιὸ πρόσχαρες πλάζ. Κόσμος πολὺς κάθε μέρα περαστικὸς ὁρμώμενος ἀπὸ τὰ πέρατα, τραβάει νά γνωρίσῃ τὴν κιβωτό τῶν Βυζαντινῶν κειμηλίων μας, τὸ Ἅγιον Ὅρος, καὶ κόσμος ξένος παραμένει στήν κωμόπολη γιά τὴν ὄμορφη θάλασσά της. Καὶ προϊωνίζεται λαμπρό τὸ μέλλον τῆς Ἱερισσοῦ ἂν τακτοποιηθοῦν μερικές ἐλλείψεις κατανοητές ἀπ΄ὅλους.
Νά δεντροφυτευθῆ ὁ παραλιακός χῶρος, νά χτιστοῦν παραθαλάσσια κέντρα μὲ ρυθμό, νά γίνη ἡ κοινοτική ἀγορά, νά φύγουν οἱ ἄθλιες καὶ ὅπως ὅπως χτισμένες παράγκες τῆς λεγόμενης ἀγορᾶς καὶ νά εὐπρεπισθοῦν οἱ διάφορες πλατεῖες.
Ἡ ἔλλειψη τροφίμων καὶ μάλιστα τῶν φρούτων πρέπει ἀπαραίτητα νά ἀντιμετωπισθῆ κι΄αὐτή.
Καὶ γιά νά κλείσουμε τή σύντομη ἐπισκόπησή μας στήν Ἱερισσό, θεωροῦμε ἀπαραίτητο νά τονίσουμε δυό ἀκόμα πλεονεκτήματα πού τραβοῦν τὸν ξένο καὶ τὴν καθιστοῦν εὐχάριστο θέρετρο. Τὸ νερό της ἕνα[i]. Ὄχι βέβαια γιά τή δροσερότητά του ἀλλά γιά τὶς πεπτικές του ἰδιότητες. Πίνοντάς το ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ὄρεξη αἰσθάνεται κανεὶς μιά διαρκῇ στομαχική εὐεξία. Δέν εἶναι ὑπερβολὴ ἂν χαρακτηρισθῆ φάρμακο ποὺ γιατρεύει πᾶσαν νόσον. Καὶ δεύτερο, τὸ φιλόξενο καὶ πρόσχαρο τῶν κατοίκων της. Ἄντρες καὶ γυναῖκες βλέπουν καὶ δείχνουν τὴν μιά μόνο πλευρὰ τῆς ζωῆς, τή χαρούμενη καὶ αἰσιόδοξη. Λές καὶ δέν τοὺς βασανίζουν ἔννοιες τοῦ σπιτιοῦ κι ἂς περνάη ἡ Ἱερισσός οἰκονομικὴ κρίσῃ.
Γι΄αὐτό ὅποιος παραθεριστὴς προτιμάει θάλασσα ἂς κάνη μιά ἐπίσκεψῃ καὶ στήν Ἱερισσό. Θὰ δοκιμάσῃ πολλὰ εὐχάριστα συναισθήματα. ΜΠ».
Θα σταθώ λίγο στη περιγραφή των μικρών αλλά όμορφων σπιτιών της μετασεισμικής Ιερισσού.
Σχεδιάστηκαν όπως και το ρυμοτομικό σχέδιο της καινούργιας κωμόπολης σύμφωνα με τα πορίσματα των CIAM[ii].
Στην ομάδα συμμετείχε ο διεθνούς φήμης και πρωτοπόρος αρχιτέκτονας και πολεοδόμος, καθηγητής του ΕΜΠ Ιωάννης Δεσποτόπουλος. Τα σπίτια σχεδιάστηκαν με την έννοια της κηπούπολης σε ένα μοντέρνο ρυμοτομικό σχέδιο που κυριαρχούσε το πράσινο. Όπως περιγράφει και το παραπάνω άρθρο, είχαν το δικό τους ύφος και χαρακτήρα.
Δυστυχώς, η σημερινή Ιερισσός δε κράτησε κάποια εννιαία αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά. Μπορούμε να πούμε ότι είναι υποβαθμισμένη αρχιτεκτονικά και την αρνητική φυσιογνωμία των περισσότερων σπιτιών την μετριάζουν κάπως οι ευμεγέθεις πράσινοι ανοικτοί χώροι του οικισμού, η διέξοδος που της χαρίζει η μοναδική παραλία και ο ορίζοντας της θάλασσας.
Ίσως είναι καιρός ο δήμος Αριστοτέλη σε συνεργασία με μια αρχιτεκτονική επιτροπή να προτείνει κάποια ιδιαίτερα εξωτερικά αρχιτεκτονικά στοιχεία που μπορούν να ακολουθήσουν από εδώ και πέρα οι οικίες της κωμόπολης ώστε σταδιακά με τα χρόνια, να αλλάξει η παρούσα μορφολογική κατάσταση των σπιτιών και να αποκτήσει ο οικισμός ένα ιδιαίτερο, όμορφο δικό του αρχιτεκτονικό ύφος.
[i]Η ύδρευση της τότε Ιερισσού γινόταν από πηγή στην περιοχή «Γελαδόσπιτα». Το ιαματικό αυτό νερό δεν επαρκούσε στη συνέχεια για τις ανάγκες της σημερινής Ιερισσού και αντικαταστάθηκε από την πηγή του «Κρυονερίου».
[ii] Congres International d’ Architecture Moderne.
Φωτογραφία:
Καρτ ποστάλ της Ιερισσού, αρχές δεκαετίας του ΄70..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου