Ταφή Μακεδόνα πολεμιστή στο Αρχοντικό
ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ
Εζησαν σαν ήρωες και τάφηκαν σαν ήρωες, διεκδικώντας τη φήμη «ανδρός έξοχ’ αρίστου». Μακεδόνες πολεμιστές, φορτωμένοι χρυσό κι ασήμι ώς τις άκρες των υποδημάτων τους, θαμμένοι εδώ και τουλάχιστον 2.500 χρόνια στο νεκροταφείο του Αρχοντικού Πέλλας, δίνουν μετά θάνατον έναν πλούτο πληροφοριών για τον πλούτο και την οργάνωση της μακεδονικής κοινωνίας ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ., εποχή της βασιλείας του Αλκέτα, παππού του Αλέξανδρου Α', πολύ πριν από τα χρόνια του Φιλίππου Β.
Εντεκα χρόνια κάνουν ανασκαφές στο........ δυτικό νεκροταφείο του Αρχοντικού οι αρχαιολόγοι Αναστασία Χρυσοστόμου (αναπληρώτρια προϊσταμένη της ΙΖ΄ ΕΠΚΑ) και Παύλος Χρυσοστόμου και τα αποτελέσματα κάθε σεζόν φαίνεται να τους επιβραβεύουν με το παραπάνω αποκαλύπτοντας τις ταφές χρυσοφόρων πολεμιστών και εξίσου χρυσοστόλιστων γυναικών. Κατά τη φετινή έρευνα ήρθαν στο φως ακόμη 37 τάφοι, που χρονολογούνται από την ύστερη εποχή του σιδήρου έως και τα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια (μετά το 650 έως το 280 π.Χ.). Οι περισσότεροι έκρυβαν στο εσωτερικό τους απίστευτους θησαυρούς, με τους οποίους όσοι παρακολουθούν τα τελευταία χρόνια την πορεία των ερευνών στο Αρχοντικό είναι σχεδόν εξοικειωμένοι: χρυσές μάσκες, χρυσά κοσμήματα, χάλκινα επίχρυσα στεφάνια και κράνη, αμέτρητα όπλα και πολλά ακόμη περίτεχνα αντικείμενα, τα οποία θα μπορέσει να θαυμάσει το κοινό εν ευθέτω χρόνω σε μεγάλη έκθεση που σχεδιάζεται στο Νέο Μουσείο Πέλλας.
«Η τελευταία αυτή ανασκαφική περίοδος επιβεβαιώνει ό,τι έχουμε πει τόσα χρόνια για το Αρχοντικό: ότι εδώ είναι θαμμένοι Μακεδόνες», εξηγεί στον «Α» ο κ. Χρυσοστόμου. Οπως λέει ο ίδιος, η γειτνίαση των ταφικών συστάδων, που περιλαμβάνουν διαχρονικές ανδρικές, γυναικείες και παιδικές ταφές (από την ύστερη εποχή του σιδήρου έως τα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι νεκροί θάβονταν κατά οικογένειες, πατριές και γένη.
Οι πλούσιες ταφές των πολεμιστών χαρακτηρίζονται «ηρωικές», ο νεκρός δηλαδή ήθελε να έχει, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις της μακεδονικής κοινωνίας, τη φήμη «ανδρός έξοχ’ αρίστου». Η πίστη για τη μεταθανάτια ζωή βρίσκεται πίσω από την ταφική χρήση της χρυσής μάσκας και των διαδημάτων. Σύμφωνα με τα ταφικά έθιμα των Μακεδόνων, ο νεκρός θάβεται με πολύτιμα αντικείμενα, φτιαγμένα από χρυσό και άργυρο, υλικά που εκφράζουν την άφθαρτη σχέση με το χρόνο.
Τα ευρήματα και η αρχαία πόλη
Οι νεκροί των τάφων της ύστερης εποχής του σιδήρου (μετά το 650-580 π.Χ.), είναι κτερισμένοι με πήλινα αγγεία και μεταλλικά κτερίσματα και αυτοί των κλασικών και πρώιμων ελληνιστικών χρόνων με σιδερένια όπλα, μεταλλικά κοσμήματα, χάλκινα επίχρυσα στεφάνια μυρτιάς και άλλα αντικείμενα.
Οι νεκροί των 15 αρχαϊκών τάφων ήταν πλούσια κτερισμένοι. Οι γυναίκες συνοδεύονταν με σιδερένιο μαχαίρι, μεταλλικά κοσμήματα, κεχριμπαρένιες χάντρες, πήλινα ειδώλια και αγγεία. Σε εγχυτρισμό -καύση κοριτσιού σε πήλινο σταμνοειδές αγγείο, βρέθηκαν χρυσά, αργυρά και σιδερένια κοσμήματα, χρυσό επιστόμιο και ένα σπάνιο γυάλινο μυροδοχείο με εντυπωσιακά χρώματα.
Ξεχωρίζει πλούσια ταφή πολεμιστή σε μνημειακό τάφο του 6ου αι. π.Χ. Ο νεκρός ήταν κτερισμένος με χάλκινο κράνος, διακοσμημένο με χρυσές ταινίες γύρω από το άνοιγμα του προσώπου (το 44ο κράνος που βρέθηκε στο νεκροταφείο), σιδερένια όπλα (ξίφος με χρυσεπένδυτη λαβή, αιχμές δοράτων και τέσσερα μαχαίρια), χρυσό δακτυλίδι, χρυσό επιστόμιο, χρυσά ελάσματα για την επένδυση των υποδημάτων, χρυσές ταινίες για το στόλισμα του νεκρικού ενδύματος, αλλά και σιδερένια ομοιώματα αγροτικής άμαξας, επίπλων και πολλά αγγεία (ανάμεσά τους δύο καθιστού Αδη και ένα μεγάλου κουροτρόφου δαίμονα).
Εως έχει ερευνηθεί το 5% της έκτασης και του δυτικού νεκροταφείου και εντοπίστηκαν 1.004 ταφές. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα πλούσια ευρήματα, πολλά εισηγμένα από τη Χαλκιδική, τη νότια Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου και τη Μ. Ασία ήδη από την αρχή της βασιλείας του Αλκέτα, παππού του Αλεξάνδρου Α΄ (580-560 π.Χ.) μαρτυρούν το υψηλό βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού και την ανάπτυξη στη μακεδονική κοινωνία πολυσύνθετων μορφών οργάνωσης στη διοίκηση, το στρατό και την οικονομία. Πιστοποιείται έτσι η σημασία της πόλης -κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για την αρχαία Τύρισσα-, σε απόσταση 5 χλμ. από την Πέλλα των κλασικών χρόνων και η επέκταση των Μακεδόνων, βόρειου ελληνικού πολεμικού φύλου, που οφείλεται στην ηγετική ικανότητα των βασιλέων και στη στρατιωτική τους οργάνωση, καθώς και στην εισαγωγή της τεχνολογίας και της τακτικής του πολέμου των νότιων Ελλήνων δύο και πλέον αιώνες πριν από την εποχή του Φιλίππου Β΄.
agelioforos.gr