Με αφορμή πρόσφατη ανάρτηση (χωρίς όνομα συντάκτη) στο «ΑΕΤΟΣ» όπου γινόταν αναφορές τόσο στην ύπαρξη ναού στον Πολύγυρο, αφιερωμένου στον Άγιο Χαράλαμπο (σημ. χθες γιορταζόταν), όσο και στο σημερινό του Αγίου Νικολάου, καταθέτω τις παρακάτω μαρτυρίες. Προσπαθώ δηλαδή να επισημάνω όσα αυθεντικά στοιχεία του ναού διασώθηκαν, ώστε με την αποδοχή και την αποκατάστασή τους να υπάρξει μια ακόμη αξιόπιστη τεκμηρίωση και...
ανάδειξη της ιστορίας του τόπου μας.Όσο για το αν προϋφίστατο ναός στη θέση του μητροπολιτικού, αφιερωμένος στον Άγιο Χαράλαμπο, έχουν γραφεί παλαιότερα και από άλλους ερευνητές ότι από πουθενά δεν τεκμαίρεται κάτι τέτοιο. Αντιθέτως τα περισσότερα στοιχεία συγκλείνουν ότι και πριν την πυρπόληση του Πολυγύρου τον Νοέμβριο του 1821, έφερε και τότε το όνομα του Αγίου Νικολάου.[1] Μια αναντιστοιχία ως προς την πραγματική κατάσταση, παρατηρείται και σε όσα αναφέρονται στο καμπαναριό, καθώς από τότε που κατασκευάστηκε, αρχικά χαμηλό και πετρόχτιστο, έχει αλλάξει ύψος και μορφολογία 4-5 φορές για να φτάσει εδώ που είναι.[2] Αλλά αυτό αποτελεί ένα άλλο ζήτημα, καθώς πέραν των άλλων εκκρεμεί όπως κι άλλοτε επεσήμανα, η ίδρυση ενός εκκλησιαστικού μουσείου για να διασωθεί ένα πολύτιμο αρχειακό υλικό από εικόνες, φωτογραφίες σκεύη και λατρευτικά αντικείμενα.[3]
Προς επίρρωση των όσων προανέφερα δανείστηκα και παραθέτω ένα απόσπασμα υπομνήματος που συνέταξα πριν 16 και παραπάνω χρόνια (10 Αυγούστου 2004), όταν είχε τεθεί θέμα …αποξήλωσης του νοτίου τμήματος του περίτεχνου περιβόλου του ναού, προκειμένου να κατασκευαστούν ημιυπόγεια καταστήματα εντός των ορίων του αύλειου χώρου του (σημ. αναρτήθηκε σχετικό σχέδιο στον πρόναο) ! Μετά από αυτό αναδημοσιεύω άρθρο μου στο περιοδικό «ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ», σχετικό με την αναγκαιότητα αποκατάστασης του ναού στην πρότερη μορφολογία και τυπολογία του:[4]
«Ο Μητροπολιτικός ναός του Αγίου Νικολάου εξακολουθεί να αποτελεί ένα ενδιαφέρον ιστορικό μνημείο της πόλης του Πολυγύρου, παρά τις επεμβάσεις που έγιναν στα μέσα της δεκαετίας της δεκαετίας του 1960 τόσο στη μορφολογία, όσο και στον εσωτερικό του διάκοσμο. Οι αλλοιώσεις ωστόσο αυτές - εν ονόματι του «εκσυγχρονισμού» του - είναι ως ένα βαθμό αναστρέψιμες γιατί διατηρήθηκαν τα βασικά δομικά στοιχεία του ναού, καθώς και ο αξιόλογος περιβάλλων χώρος, που οριοθετείται από τον παλιό μαρμαρόκτιστο περίβολο.
Με αυτά τα δεδομένα η αποκάλυψη και ανάδειξη της όψης της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας εξωτερικής λιθοδομής, που διασώζει πολλά στοιχεία ενός παλαιότερου σημαντικού ναού, η αποκατάσταση του αύλειου χώρου στην αρχική του κατάσταση κ. ά. θα πρέπει να αποτελέσουν τους άμεσους στόχους όσων φορέων και πολιτών ενδιαφέρονται για την πολιτισμική φυσιογνωμία, την παράδοση και την διατήρηση της ιστορικής συνέχειας του τόπου. Γιατί η διατήρηση και η ανάδειξη τόσο του σημαντικού αυτού μνημείου όσο και του ευρύτερου περιβάλλοντος χώρου, που σηματοδοτούνται από τον περίτεχνο περίβολο του ναού και τα παραδοσιακά - ιστορικά κτίσματα του παλιού εμπορικού και διοικητικού κέντρου της πόλης, υπαγορεύονται από την υποχρέωση που έχουν οι μεταγενέστεροι να σέβονται τα σημαντικά έργα των προγόνων τους και το οικιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο γράφηκε η ιστορία και άφησαν τα ίχνη τους πολιτισμικές αξίες του παρελθόντος.
Αλλά η διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς δεν αποτελεί μόνο υποθήκη πολιτισμού για τις μελλοντικές γενιές, συμβάλει ακόμη στην αύξηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της πόλης, ώστε να προσελκύει περισσότερους τουρίστες και να ενισχύει ένα σημαντικό τομέα της οικονομικής ανάπτυξης του Πολυγύρου.
Σήμερα, λοιπόν, που υπάρχει η εμπειρία έργων αποκατάστασης και ανάδειξης ιστορικών οικιστικών συνόλων της χώρας μας και του εξωτερικού - με όλες τις ευεργετικές επιπτώσεις στις αντίστοιχες οικονομίες- είναι ανεπίτρεπτο να λειτουργούμε με πρακτικές του παρελθόντος, που είχαν σαν αποτέλεσμα τις απώλειες σημαντικών κτισμάτων και πολιτισμικών αγαθών, που τόσο μας πλήγωσαν».
Θα πρέπει ακόμη να σημειώσω ότι μετά την δημοσίευση του σχετικού άρθρου μου στο περιοδικό «ΠΟΛΥΓΥΡΟΣ», που ακολουθεί, αντί για την ανάδειξή τους ... σοβατίστηκαν τα τμήματα τοιχοποΐας του παλαιού ναού που είχαν αποκαλυφθεί και ...ασβεστώθηκε και πάλι το μαρμάρινο υπέρθυρο της νότιας πύλης !
Θέση άρθρου " Η αποκατάσταση του Ναού ...":
[1] Βλ. και Ιωακ. Παπάγγελος, «Πότε χτίστηκε ο ναός του Αγίου Νικολάου στον Πολύγυρο;», τχ. 84 Απρίλιος-Ιούνιος 2016, σσ. 10-11.
[2] Τα όσα αναφέρει επί αυτού (μορφολογία, ύψος) σε σχετική εργασία της η καλή συνάδελφος Θάλεια Μαντοπούλου - Παναγιωτοπούλου, καθηγήτρια του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
[3] Βλ. Γιάννης Κύρκου Αικατερινάρης, 1793 μαρτυρίες για τον προεπαναστατικό Πολύγυρο, Αναγκαία η ίδρυση ενός εκκλησιαστικού – ιστορικού μουσείου, περ. «Πολύγυρος», τχ. 81 Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2015, σσ. 18-22.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου