«Τον άρχοντα τριών δει μέμνησθαι: Πρώτον ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι κατά νόμους άρχει. Τρίτον ότι ουκ αεί άρχει»

powered by Agones.gr - livescore

Δευτέρα 13 Ιουλίου 2020

Ρίγανη το φυτό που λαμπραίνει το βουνό


Ιούλιος ! Ο μήνας που τα βουνά της Χαλκιδικής γεμίζουν με την μεθυστική μυρωδιά ενός αγαπημένου μας φυτού.

Κείμενο: ΒΙΒΗ ΛΕΜΠΙΔΑ

Την άνοιξη που η φύση αναγεννιέται, οι περίπατοι στα μονοπάτια γύρω από το χωριό είναι τουλάχιστον αναζωογονητικοί. Η ανθοφορία των φυτών βρίσκεται στο απόγειό της, ξυπνώντας μ΄ αυτόν τον τρόπο όλες τις αισθήσεις του περιπατητή. Μια πανδαισία χρωμάτων από τα ποικίλα φυτικά είδη που ανθοφορούν, οι μοναδικοί ήχοι των πουλιών και των εντόμων καθώς και τα ευωδιαστά αρώματα της φύσης συνθέτουν ένα μοναδικό τοπίο. Ένα τοπίο που αποτελεί τον περιβάλλοντα χώρο της Ιερισσού, ένα τοπίο που όλοι αγαπάμε και...
συνδεόμαστε άμεσα με αυτό.
Η ποικιλία της χλωρίδας του τόπου αυτού υπερέχει σημαντικά σε σύγκριση με άλλους τόπους της χώρας μας κι ιδιαίτερα όσον αφορά την ποικιλία και αφθονία του σε αρωματικά-φαρμακευτικά-μελισσοκομικά είδη. Χαμομήλι, δυόσμος, μέντα, φασκόμηλο, μάραθο, μελισσόχορτο, ρίγανη και πολλά άλλα αναδύοντας τις χαρακτηριστικές οσμές τους προκαλούν τους περιπατητές να ακολουθήσουν μια συνήθεια αιώνων, να τα συλλέξουν είτε για μαγειρική χρήση είτε και για φαρμακευτικούς λόγους.
Ένα από αρωματικά-φαρμακευτικά είδη που υπερέχει σημαντικά όσον αφορά τον πληθυσμό του και την ποιότητα του στη νοτιοανατολική Μεσόγειο αλλά και στην περιοχή μας είναι η Ρίγανη. Οι αρχαίοι Έλληνες αναγνώριζαν τη τεράστια θρεπτική και φαρμακευτική της αξία, γι΄ αυτό της είχαν δώσει κι αυτή την ονομασία. Ρίγανη σημαίνει το φυτό που λαμπραίνει το βουνό. Προέρχεται από τη σύνθεση των λέξεων «όρος» και «γάνος» (λαμπρότητα), γεγονός που αποδεικνύει το πόσο σημαντική ήταν γι΄ αυτούς. Επίσης για τους αρχαίους Έλληνες αποτελούσε σύμβολο χαράς και ευτυχίας γι΄ αυτό και το στεφάνι στους γάμους τους περιείχε και κλαδιά Ρίγανης.
Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά διαφορετικά , μη συγγενή φυτικά είδη που αποκαλούμε «Ρίγανη» εξαιτίας της ίδιας χαρακτηριστικής οσμής και του κοινού κυρίαρχου συστατικού στα αιθέρια έλαιά τους, της καρβακρόλης.
Τα είδη όμως που έχουν ιδιαίτερη εμπορική αξία είναι τα εξής:
• Οriganum vulgare (Ορίγανον, το κοινόν) με τα υποείδη: 1. Οriganum vulgare ssp. hirtum
2. Οriganum vulgare ssp. viridulum
3.Οriganum vulgare ssp. vulgare
• Coridothymus capitatus ( ισπανική ρίγανη)
• Origanum onites (τουρκική ρίγανη)
• Satureya thymbra (θρούμπι )
• Origanum dictamnus (δίκταμος ή έρωντας)
Χάρτης:.Κατανοµή των τριών υποειδών του O.vulgare στις πέντε κλιµατικές ζώνες της Ελλάδας κατά Κοτίνη-Ζαµπάκα (1983):Α.Ηπειρωτική-Μεσογειακή, Β.Μεταβατική ζώνη που τείνει στην A, C.Κύρια Μεταβατική ζώνη, D. Πραγµατική Μεσογειακή, Ε. Πραγµατική Μεσογειακή µε υψηλότερη ατµοσφαιρική σταθερότητα από την D (Kokkiniκ.ά.1994).¬[1]
Η πιο διαδεδομένη στην περιοχή μας, όπως φαίνεται και στον παραπάνω χάρτη είναι η ποικιλία Οriganum vulgare ssp. hirtum, όπως επίσης και στο μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας, η οποία είναι και το πλέον ποικιλόμορφο είδος ρίγανης στην Ελλάδα.
Απ΄ όλα τα είδη ρίγανης που αναφέρθηκαν με σημαντική εμπορική αξία, αυτό που υπερισχύει στην παγκόσμια αγορά είναι η ελληνική (Οriganum vulgare ssp. hirtum), η οποία παρουσιάζει ένα σημαντικό πλεονέκτημα, σε σχέση με την τουρκική και την ισπανική, περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα αιθέριου ελαίου. Το Origanum vulgare ssp. hirtum χρησιµοποιείται ευρύτατα ως άρτυµα µε το διεθνή όρο «Greek oregano». Ανάµεσα στα διάφορα άλλα είδη που χρησιµοποιούνται παγκοσµίως ως αρτύµατα ρίγανης, είναι γενικώς αποδεκτό ότι το Greek oregano έχει την καλύτερη ποιότητα (Calpouzos 1954,Fleisherκαι Sneer 1982, Law rence 1984,Fleisherκαι Fleisher 1988, Kokkini και Vokou 1989).[2] Αξίζει να τονιστεί σ΄αυτό το σημείο ότι η παραγωγή της και η προώθησή της στην παγκόσμια αγορά υστερεί, όπως άλλωστε συμβαίνει και με το μεγαλύτερο μέρος της αρωματικής χλωρίδας της χώρας μας που παραμένει σήμερα αναξιοποίητη.

Τι είναι αυτό όμως που κάνει την ρίγανη και κυρίως την ελληνική, παγκοσμίως γνωστή αλλά και απαραίτητη; Σε εργαστηριακές δοκιμές έχει αποδειχθεί ότι οι ιδιότητες της είναι πολλές. Ποια είναι όμως τα συστατικά της με την τόσο μεγάλη βιολογική δράση; Το αιθέριο έλαιο της ρίγανης (ριγανέλαιο) περιέχει δύο κύριες φαινολικές ενώσεις την καρβακρόλη και τη θυμόλη οι οποίες δρουν συνδυαστικά και στις οποίες αποδίδονται οι ισχυρές βιολογικές δράσεις της.
Η ρίγανη είναι ίσως το σημαντικότερο μαγειρικό βότανο. Το αιθέριο έλαιο της δρα ως αρωματικό και συντηρητικό στα τρόφιμα προσδίδοντας τους παράλληλα μια ξεχωριστή γεύση. Είναι δε πιο αρωματικό όταν είναι αποξηραμένο, απ’ ότι φρέσκο.
Χρησιμοποιείται επίσης στην αρωματοποιία και στην σαπωνοποιία.
Αποτελεί σημαντικό μελισσοκομικό φυτό.
Παλαιότερα χρησιμοποιούνταν και στην Ιατρική , όχι όμως και σήμερα. Ανά τους αιώνες αποτελούσε βασικό στοιχείο στα γιατροσόφια. Στις μέρες μας χρησιμοποιείται με ποικίλους τρόπους ως βελτιωτικό. Ειδικότερα, μπορούν να αναφερθούν διάφορες βελτιωτικές της χρήσεις, που σε κάθε περίπτωση όμως η συστηματική χρήση θα πρέπει να γίνεται με την ενημέρωση κάποιου γιατρού. Σαν αφέψημα βοηθάει στην ατονία των εντέρων, ανοίγει την όρεξη, διευκολύνει την πέψη, ηρεμεί το νευρικό σύστημα. Χρησιμοποιείται σαν αποχρεμπτικό για το βήχα, τη δύσπνοια, βρογχίτιδα και φυματίωση των πνευμόνων. Γενικά έχει αναισθητικές, αντιδιουρητικές, αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντισπασμωδικές, εντεροχαλαρωτικές και αντιρρευματικές ιδιότητες. Βοηθά στους μυϊκούς πόνους και στους ρευματισμούς. Επίσης καταπολεμά αποτελεσματικά τον πονόδοντο, όταν εφαρμοσθεί τοπικά.
Η αποξηραμένη ρίγανη περιέχει 3 έως 5% αιθέριο έλαιο, σε μερικές δε περιοχές και μόνο στην Ελλάδα, μπορεί να φτάσει και να περάσει το 7%. Πιο συγκεκριμένα εξαιρετικά υψηλές τιµές περιεκτικότητας αιθερίου ελαίου (>7 m l/100 g ξηρού βάρους)καταγράφηκαν στην Κρήτη, στην Αµοργό, στο Γύθειο και στη χερσόνησο του Άθω! (Vokou κ.ά.1993)[3].Τέτοιες υψηλές τιμές δεν έχουν βρεθεί σε καμία άλλη ποικιλία ρίγανης.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω διαπιστώνει κανείς ότι η ρίγανη της περιοχής μας αποτελεί εξαιρετικής ποιότητας. Αυτό που οι κάτοικοι της περιοχής της Ιερισσού θεωρούν δεδομένο όλους αυτούς τους αιώνες και σε έναν πιθανό περίπατο τους απλά τη συλλέγουν για να τη χρησιμοποιήσουν ποικιλοτρόπως, παγκοσμίως παρατηρούμε ότι έχει αναπτυχθεί μια τεράστια αγορά για τον ακριβώς αντίθετο λόγο, γιατί η ρίγανη είναι δυσεύρετη και ειδικά η ποικιλία που φυτρώνει στην περιοχή μας περιζήτητη. Τέτοιου είδους γνώσεις είναι πολύτιμες για τους κατοίκους μιας περιοχής ώστε να εκτιμούν περισσότερο τα δώρα της φύσης , να τα προστατεύουν και γιατί όχι να αναζητούν οικονομικές διεξόδους αναλύοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της φύσης, με σεβασμό στο περιβάλλον και διατηρώντας πάντοτε υψηλό το αίσθημα ευθύνης.

[1],[2],[3]:Διδακτορική Διατριβή Νικόλαου Π. Γαβαλά, Πτυχιούχου Γεωπόνου: Πληθυσμοί ρίγανης (Οriganum vulgare L.) στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα: Επίδραση αβιοτικών παραγόντων στα φαινοτυπικά γνωρίσματά τους. Θεσσαλονίκη 2004

Γνωρίζατε ότι… η ρίγανη αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, σιδήρου και β-καροτίνης;
Γνωρίζατε ότι… η ρίγανη έχει 12 φορές ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 φορές περισσότερο από την πατάτα και 42 φορές περισσότερο από το μήλο;
ΠΡΟΣΟΧΉ! Ποτέ δεν βγάζουμε το φυτό από τη ρίζα του, παρά μόνο παίρνουμε 1-2 ματσάκια όσο δηλαδή χρειαζόμαστε.

Δημοσιεύθηκε στο 13ο τεύχος του περιοδικού μας, σ. 26.


Δεν υπάρχουν σχόλια: