ΕΝΑΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

Η επιλογή των έργων υποδομής, η χρησιμότητα και το κόστος υλοποίησής τους

«ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ»:

Εισηγητικές προτάσεις για να ένα χρήσιμο διάλογο με τις άλλες παρατάξεις του Δήμου

Η κλίμακα των οικισμών και της πρωτεύουσας του Δήμου Πολυγύρου (πληθυσμός, έκταση κ.λπ.) δίνει την δυνατότητα μιας συνετής χρήσης του αυτοκινήτου. Καθώς είναι περιορισμένες οι ανάγκες, σε σχέση με εκείνες των μεγάλων αστικών κέντρων, η λήψη επικουρικών μέτρων θα μπορούσε, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να μειώσει...

δραστικά την κυκλοφορία μέσα στους οικισμούς και ιδιαίτερα στο κέντρο της πόλης του Πολυγύρου

Είναι ευρέως γνωστό ότι τα μέτρα που παίρνουν οι δημοτικές αρχές πολλών πόλεων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα κυκλοφοριακά προβλήματα καταλήγουν εν τέλει σε ορισμένες αποφάσεις. Οι βασικότερες από αυτές αφορούν στον περιορισμό, κατά το δυνατόν, της κίνησης των αυτοκινήτων δια της νομοθετικής επιβολής ορισμένων κανόνων, όπως η εναλλασσόμενη κυκλοφορία των οχημάτων  (μονά ζυγά, για μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα), η απαγόρευση διέλευσης των βαρέων από την «καρδιά» των αστικών κέντρων (ωράρια φορτοεκφόρτωσης, περιφερειακοί σταθμοί μεταφόρτωσης κ.λπ.), οι μελετημένες και σωστές χωροθετήσεις πολυσύχναστων αγορών (syper makets, λαϊκών κ.λπ.), η αναζήτηση και η εξασφάλιση νέων χώρων στάθμευσης ή η απόδοση στη νόμιμη χρήση όσων προβλέπονταν με τις εκδοθείσες άδειες ανέγερσης κτιρίων στα υπόγεια ή ισόγειά τους, επί πλέον του ισχύοντος συντελεστή δόμησης.

Σε ό, τι αφορά στην εξασφάλιση της ανεμπόδιστης κίνησης των πεζών -ιδιαίτερα στα κέντρα των οικισμών- οι πεζοδρομήσεις, οι διαπλατύνσεις των πεζοδρομίων και η απελευθέρωσή τους από τα όποια εμπόδια μπορούν να προσφέρουν μια διέξοδο σε προβληματικές καταστάσεις, αν φυσικά τηρηθούν ορισμένοι κανόνες. Στον προγραμματισμό τους και στις όποιες ενέργειες των δημοτικών αρχών θα πρέπει να προηγούνται μελέτες σκοπιμότητας και στη συνέχεια ολοκληρωμένες μελέτες εφαρμογής ώστε να καθίσταται αποτελεσματική μια πραγματική επίβλεψη, να αποφεύγονται προβλήματα και να περιορίζεται το κόστος κατασκευής, ανεξάρτητα από το ποιος είναι ο φορέας χρηματοδότησης.

Σε ό,τι αφορά στην περίπτωση του Πολυγύρου, το πρόβλημα της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων έγινε οξύτερο λόγω μιας σειράς άστοχων ενεργειών και αποφάσεων της σημερινής δημοτικής αρχής. Ολοφάνερη παραμένει η έλλειψη μελετών σκοπιμότητας και η ιεράρχηση των πραγματικών αναγκών του ευρύτερου Δήμου, γι’ αυτό και τα εύλογα παράπονα των περιφερειακών οικισμών του. Η δημοτική αρχή αγνόησε παράλληλα τις αυξητικές τάσεις του πληθυσμού του Δήμου, ιδιαίτερα του εποχιακού όπως αυτός προκύπτει εμμέσως (βλ. και συνημμένο χάρτη πληθυσμιακών μεταβολών) οι οποίες επιβάλουν τις αντίστοιχες έγκαιρες πολεοδομικές ρυθμίσεις στην πρωτεύουσά του, αλλά και στους άλλους μεγάλους οικισμούς. Έτσι εύκολα γίνεται αντιληπτή από κατοίκους και επισκέπτες η ανυπαρξία των πεζόδρομων, για παράδειγμα, αλλά και κατ’ ακολουθία η σταδιακή έως απαράδεκτη υποβάθμιση του μοναδικού πεζοδρόμου στην πόλη του Πολυγύρου.

Προς επίρρωση αυτής της εκτίμησης θα αναφερθούμε στην απάντηση πολλών συνδημοτών μας, που συμμετείχαν σε πρόγραμμα δράσης (Εργαστήριο Δημιουργικής Γραφής), που είχε υλοποιήσει ο Δήμος Πολυγύρου με τίτλο «Τέχνες και πολιτισμός- Σημείο συνάντησης των νέων της Ευρώπης». Στην πρώτη μέρα του σεμιναρίου (Δευτέρα 26 Ιανουαρίου 2015) σε «άσκηση»-ερώτημα του συντονιστή του προγράμματος (σημ. τη δανειζόμαστε και τη μεταφέρουμε περιγραφικά): «τι θα έπρεπε να συμβουλέψει ένας επισκέπτης που αναχωρεί από την πόλη του Πολυγύρου σε έναν άλλο που μόλις καταφθάνει σ’ αυτή; Τι θα του συνιστούσε να επισκεφτεί ως αξιοθέατο ή να αποφύγει ως άσχημο;» Πολλοί «μαθητές» από τους 30 συνολικά που συμμετείχαν, αναφέρθηκαν αυθορμήτως στην πέντε σειρών απάντησή τους, στην απαράδεκτη έως ντροπιαστική κατάσταση του πεζοδρόμου. Τον θεωρούσαν ως ένα υποβαθμισμένο τόπο… που θα πρέπει να αποφεύγει ο επισκέπτης! Κι αυτή η τοποθέτησή τους δεν είναι ασφαλώς τυχαία. Αντιθέτως, θα λέγαμε, είναι ενδεικτική του τρόπου που πολλοί συνδημότες μας θα ήθελαν να λειτουργεί -χωροταξικά- η «καρδιά», εδώ κι ένα αιώνα, της πόλης!

Η κατάσταση ωστόσο δυσκόλεψε ακόμη περισσότερο με τις διαπλατύνσεις και κατασκευές πεζοδρομίων οι οποίες στένεψαν το οδόστρωμα, με συνέπεια κατά την διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων ορισμένοι δρόμοι να μετατρέπονται σε χειμάρρους. Το πρόβλημα μεγιστοποιήθηκε, καθώς δεν είχαν προβλεφθεί, ούτε προφανώς κατασκευάστηκαν χωριστά δίκτυα απορροής των ομβρίων υδάτων, ώστε να διαχωριστούν από εκείνα των λυμάτων για να καταστεί δυνατή και χωρίς δυσεπίλυτα εμπόδια η λειτουργία του μελλοντικού βιολογικού καθαρισμού, του οποίου ο χρόνος περαίωσης είναι άγνωστος… Πέρα απ’ αυτό η τοποθέτηση πλακών γρανίτη, ακατάλληλη λόγω της ολισθηρότητας από την λείανσή τους, περιόρισε με το υψηλό κόστος της αγοράς τους την επέκταση του δικτύου των πεζοδρομίων και σε άλλες γειτονιές. Πέραν όμως αυτών ο γρανίτης και ως υλικό είναι ξένο προς την παράδοση και το πνεύμα του τόπου.

Εκείνο ωστόσο που επέτεινε τα προβλήματα κυκλοφορίας -πέραν της αιτίας του περιορισμού του πλάτους των οδοστρωμάτων- είναι η κακή χάραξη των ακτίνων καμπυλότητας στις διασταυρώσεις πολλών βασικών δρόμων. Αυτή η προχειρότητα σχεδιασμού δημιουργεί σωρεία δυσκολιών. Ενδεικτικά θα αναφερθούμε στην κίνηση των φορτηγών καθώς η λανθασμένη χάραξη συχνά στέκεται εμπόδιο στην αλλαγή κατεύθυνσης της πορείας (στροφή) τους. Πέραν αυτού σε πολλές περιπτώσεις δεν αποτυπώθηκαν ούτε οι είσοδοι αυτοκινήτων σε παρόδιες αυλές, όπου προβλέπονταν ή ήταν αντιληπτές οι θέσεις parking, με συνέπεια να μην κατασκευαστούν στη σωστή θέση οι αναγκαίες επί των πεζοδρομίων ράμπες για την εύκολη πρόσβασή τους.

Οι κακοτεχνίες επαναλήφθηκαν και έγιναν περισσότερο εμφανείς στους δρόμους του ιστορικού κέντρου του Πολυγύρου που διαστρώθηκαν με κυβόλιθους, πάλι με χρηματοδοτούμενο από τα ΕΣΠΑ έργο. Οι κακοτεχνίες (π.χ. φρεάτια και καπάκια επικάλυψης), οι ασυμφωνίες ως προς αυτά που προβλέπονταν στη μελέτη, η τυχαία έως λανθασμένη τοποθέτηση των φωτιστικών κ.λπ. γίνονται αντιληπτά από την πλειοψηφία πλέον των κατοίκων.

Αλλά πέραν των όσων προαναφέραμε -και θα πρέπει να αποφεύγουμε- για τις παραλείψεις, τις κακοτεχνίες και τις λανθασμένες επιλογές «έργων υποδομής», θα εκθέσουμε ενδεικτικά ορισμένες προτάσεις, πιστοποιημένες εν πολλοίς ως επιτυχείς από την εφαρμογή τους σε άλλους τόπους, στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Σε ανάλογες με τις συνθήκες του τόπου μας περιοχές λειτούργησε θετικά η ανά διαστήματα κυκλοφορία μικρών λεωφορείων για την εξυπηρέτηση των μόνιμων κατοίκων και την παροχή δυνατότητας στους τουρίστες να επισκέπτονται ευκολότερα, οργανωμένα και φτηνότερα περισσότερους τόπους.

Στην περίπτωση του Δήμου Πολυγύρου μια τέτοια εφαρμογή προσφέρεται λόγω της χωροθέτησης των οικισμών του και του συγκριτικού πλεονεκτήματος που προσφέρει ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας. Αλλά παράλληλα είναι εφικτός -υπό ορισμένες προϋποθέσεις- ο περιορισμός της χρήσης του ΙΧ μέσα στον πολεοδομικό ιστό του ιστορικού κέντρου της πόλης. Είναι άλλωστε ευρέως γνωστό ότι σε χώρες του εξωτερικού δημιουργήθηκαν επί αυτού του ζητήματος ολόκληρα κινήματα. Η κλίμακα της πόλης είναι απολύτως συμβατή και κατάλληλη για πρωτοπόρα εγχειρήματα που μπορεί να αποτελέσουν υποδείγματα προς μίμηση και για άλλες πόλεις.

Με μια τέτοια προσέγγιση, η ικανοποίηση δηλαδή της ανάγκης για την συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των δημοτών αποτελεί ένα πρόσθετο κίνητρο για να παραμείνουν οι κάτοικοι στους περιφερειακούς οικισμούς, τα χωριά και τις κωμοπόλεις των Δημοτικών Ενοτήτων του Ανθεμούντα (Γαλάτιστας), των Ζερβοχωρίων, της Ορμύλιας και του Πολυγύρου. Δίνει ακόμη την δυνατότητα στους εποχιακούς επισκέπτες να γνωρίζουν και να «γεύονται» όλες τις σπάνιες ομορφιές των οικισμών και των τοπίων του Δήμου μας, να μεταβαίνουν σε προσκυνηματικούς τόπους και πανηγύρια μέσα από προγράμματα θρησκευτικού τουρισμού, αλλά και να γνωρίζουν ευκολότερα τους οικισμούς της …«γευσιγνωσίας» (σουβλάκια Αγίου Προδρόμου, κουμαρίσιο τσίπουρο και μεζέδες Βραστάμων, κρέατα του Ταξιάρχη, ελιές, λάδι, μέλια κ.λπ.). Προσθέτει επίσης η πρόταση αυτή τη δυνατότητα να επισκέπτονται ντόπιοι και ξένοι τα δάση, όπως αυτά του Χολομώντα -του Ταξιάρχη, του Αγίου Προδρόμου, της Παλαιόχωρας και των άλλων χωριών-, τις παραλίες όπως του Βατοπεδίου, της Γερακινής, των Καλυβών, της Μεταμόρφωσης, τα Ψακούδια κ.ά., τους αρχαιολογικούς χώρους, όπως της Ολύνθου και της Γαλάτιστας, τους παραδοσιακούς οικισμούς (Παλαιόκαστρο, Ταξιάρχη, Βράσταμα κ.λπ.) και τους τόπους παραγωγής αγροτικών προϊόντων, όπως της Ορμύλιας, των Βραστάμων, του Πολυγύρου, των Δουμπιών για το νερό τους κ.ά.

Με τέτοιες μόνο αντιλήψεις και τις συνακόλουθες μελέτες σκοπιμότητας και επιλογής των κατάλληλων έργων (εκπαίδευσης, αθλοπαιδιών, διασκέδασης κ.λπ.) θα «ζωντανέψουν» πάλι οι πανέμορφοι ορεινοί, ημιορεινοί και παραθαλάσσιοι οικισμοί μας. Έτσι θα καταστούν ενδιαφέροντες και θελκτικοί τόποι για μόνιμη διαμονή, ενώ παράλληλα θα μακρύνει ο χρόνος της τουριστικής περιόδου για να γίνουν περισσότερο προσοδοφόρες οι δραστηριότητες της παροχής υπηρεσιών στους επισκέπτες, ντόπιους και ξένους.

Είναι ολοφάνερο λοιπόν ότι ο προικισμένος τόπος μας χρειάζεται καινούριες ιδέες και σύγχρονες αντιλήψεις για την ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής! Ο συνδυασμός μας «Κίνηση πολιτών του Δήμου Πολυγύρου» υιοθετεί τέτοιες προσεγγίσεις, γιατί είναι αυτές που θα τον βγάλουν από τα αδιέξοδα των τελευταίων χρόνων, απ’ όσα προκάλεσαν οι λαθεμένες πολιτικές ορισμένων διοικήσεων του παρελθόντος.