Η ιστορία του Μετσόβου: Ένα αξιόλογο βιβλίο

Γράφει ο Γιώργος Ι. Ζωγραφάκης

Ένα αξιόλογο βιβλίο έφτασε πρόσφατα στα χέρια μου, ευγενής προσφορά της κ. Παρασκευής Σκαφιδά και του κ. Δημήτρη Ευαγγελινού, εκλεκτών ιατρών και διακεκριμένων μελών της κοινωνίας μας. Το βιβλίο έχει τίτλο «Ιστορία του Μετσόβου» και είναι συγγραφική δουλειά του αείμνηστου Βασιλείου Σκαφιδά, παππού της κ. Παρασκευής Σκαφιδά.

Το βιβλίο αυτό το διάβασα σε 2-3 ημέρες και, παρ’ όλον ότι αφορά περιοχή μακράν της Χαλκιδικής (και της Κρήτης), παρ’ όλον ότι είναι συρραφή σειράς άρθρων του συγγραφέα, δημοσιευμένων σε...

συνεχόμενα τεύχη της «Ηπειρωτικής Εστίας» το 1961, παρ’ όλον ότι η γλώσσα του είναι καθαρεύουσα και η εκτύπωση είναι φωτογραφική, ωστόσο τα άρθρα αυτά έχουν ενότητα και συνέχεια και, εν τέλει, δίνουν ένα αξιόλογο και ενδιαφέρον σύνολο, το οποίο ελκύει τον αναγνώστη.

Το περιεχόμενο του βιβλίου ξεκινά από την ετυμολογία της λέξης «Μέτσοβο», επικεντρώνεται στην περίοδο του 1659 και στη μεγάλη ανάπτυξη του τόπου στη συνέχεια –παρά το άγονο του εκεί εδάφους -, αναφέρεται στην ίδρυση και λειτουργία σχολείων, στην ανάπτυξη τεχνών, εμπορίου και κτηνοτροφίας, στη δράση του χωριού στην επανάσταση του 1821, όπως και στην επανάσταση του 1854, στις καταστροφές που κατά καιρούς υπέστη, επίσης στα γεγονότα του 1912 αργότερα –ιδιαίτερα στη δράση Κρητών* αγωνιστών στην περιοχή. «Ήλθε τέλος το πλήρωμα του χρόνου και το πολυπαθές Μέτσοβον, έπειτα από περιπετειώδη βίον πεντακοσίων ετών υπό τον τουρκικόν ζυγόν, απηλευθερώθη υπό του γενναίου Ελληνικού Στρατού, εν συνεργασία μετά Κρητικών ανταρτικών σωμάτων του έτους 1912».

Στη συνέχεια αναφέρεται στη συμμετοχή του Μετσόβου στον Α΄ και στον Β΄ Παγκ. Πόλεμο, όπως και στον Εμφύλιο πόλεμο 1947 κ. ε.

Εκτενή αναφορά κάνει ο συγγραφέας στους πολλούς και σπουδαίους Μετσοβίτες ευεργέτες, η προσφορά των οποίων αποκτά πανελλήνιο ενδιαφέρον, επίσης δε αναφέρεται επαρκώς στους εν γένει απόδημους Μετσοβίτες, όπως και στην εν τέλει επιστροφή και στις ευεργεσίες τους στο αγαπημένο τους Μέτσοβο.

Το βιβλίο συμπληρώνεται από περιγραφή τοπικών εθίμων και εκδηλώσεων και αναφέρεται ονομαστικά σε πλήθος αξιόλογων τέκνων του Μετσόβου.

Τα βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα Βασ. Σκαφιδά δείχνουν ότι πρόκειται για σημαντικό πρόσωπο, στην επιστήμη (φαρμακοποιός), στην έρευνα, στη δημοσιογραφία. Πολυγραφότατος σε κείμενα –ρεπορτάζ σε εφημερίδες μεγάλης εμβέλειας και σε εγκυκλοπαίδειες. Γνωστός του Ελ. Βενιζέλου, φίλος του Στρατή Μυριβήλη, ενώ είχε τιμηθεί με πλήθος μεταλλείων και διακρίσεων.

Συμπερασματικά, αξίζει κανείς να διαβάσει αυτό το ωραίο βιβλίο, «Η Ιστορία του Μετσόβου», του Βασ. Σκαφιδά, η ανάγνωση του οποίου κάνει τον αναγνώστη να αγαπήσει, όχι μόνο το ονομαστό αυτό κεφαλοχώρι, αλλά γενικότερα την ελληνική επαρχία.

………………………………………………………….

• Ιδιαίτερα σταμάτησα στην εκτενή περιγραφή της δράσης των Κρητών αγωνιστών, οι οποίοι πολέμησαν εναντίον των Τούρκων, πριν φτάσει στο Μέτσοβο ο ελληνικός στρατός, στον πόλεμο του 1912 – 13. Με την ευκαιρία, θέλω για άλλη μια φορά να επισημάνω ότι, στους σημαντικούς αυτούς απελευθερωτικούς πολέμους, με οργάνωση από το Εθνικό Κέντρο, ταυτόχρονα με την κήρυξη του πολέμου, εισέβαλαν στις τουρκοκρατούμενες περιοχές, σε όλο το μήκος του μετώπου, ένοπλα σώματα από την ελεύθερη Ελλάδα, διευκολύνοντας έτσι το έργο του ελληνικού στρατού και καταλαμβάνοντας τις αρχές, πριν φτάσουν οι σύμμαχοι μεν, πλην ανεπιθύμητοι Βούλγαροι και λοιποί. Αυτό έγινε και στη Χαλκιδική, με την επιτυχή δράση των «προσκόπων», όπως ονομάστηκαν.

Γενικά, αυτοί οι πρόσκοποι, ήταν οι μέχρι το 1908 Μακεδονομάχοι, εμπειροπόλεμοι και γνώστες των περιοχών, στην απελευθέρωση των οποίων –σε συνεργασία με εντόπιους αγωνιστές – συνέβαλαν μεγάλως.